Czy wiesz z kim graniczy Syria?

Jedno ludzkie życie - to cały świat. Wyjątkowy, dany raz na zawsze i nie do opisania. Jedno ludzkie życie to milion marzeń, milion myśli, milion uczuć. Milion chwil, dla których chciałoby się mieć tych żyć więcej i milion możliwości, które stoją otworem. Dwa ludzkie życia, to dwa nowe światy. To dwa razy więcej marzeń, myśli, uczuć, chwil i możliwości. Dziesięć ludzkich żyć, to dziesięć nowych światów. 

Dwadzieścia pięć tysięcy ludzkich żyć - to tyle, ile pochłonęła już wojna w Syrii. Choć liczba ta, podana przez Obserwatorium Praw Człowieka w Londynie jest tylko szacunkowa i można być niemal pewnym, że ofiar jest o wiele więcej. Biorąc pod uwagę, że wojna trwa już siedemnaście miesięcy, oznacza to, że co pół godziny w Syrii jedno ludzkie życie kończy się raz na zawsze. Że jeden świat umiera nieodwołalnie. 

Za pół godziny, gdy już zajmiesz się czymś innym, zginie kolejny człowiek. Najprawdopodobniej zupełnie niewinny, niezaangażowany w wojnę, bo większość ofiar konfliktów zbrojnych to cywile. I co najgorsze, najprawdopodobniej będzie to dziecko, które znaczenia słowa „wojna” jeszcze nie rozumie, a które ginie najłatwiej, bo jest najbardziej bezbronne.  

Na rogu Foksal i Nowego Światu rozmawiam ostatnio z A.W. właśnie o Syrii. Zastanawiamy się ile osób, jakby się przejść Nowym Światem i popytać, wiedziałoby o co chodzi w tym konflikcie. Ile osób wiedziało by kto rządzi Syrią. Albo - ile osób umiałoby powiedzieć z jakimi państwami Syria graniczy i gdzie mniej więcej znajduje się na mapie świata. Wydaje mi się, że więcej osób, znałoby nazwę łazika, który eksploruje Mars, niż nazwisko prezydenta Syrii, a od tego  jaka jest stolica Syrii na pewno więcej umiałoby określić miasto, w którym tajemniczą śmierć poniosła mała dziewczynka o imieniu Magda. Oczywiście rozumiem zasadę odległości - że to, co bliżej, interesuje i przyciąga zwykle bardziej. Rozumiem, że medialna agenda jest jaka jest. Chcę jednak, na przykładzie, może niezbyt zgrabnym, ale moim zdaniem dającym się obronić, rzucić pytanie - czy nas, Polaków, interesuje świat?

Może to pytanie naiwne, głupie, na rozprawkę z podstawówki. Może to kwestia zbyt heterogeniczna do oceny i wnioskowania. A może rzeczywiście najważniejsze to interesować się tym, co bliżej, co za rogiem: kiedy ZUS wejdzie na konto, PO czy PiS, Żydzi a sprawa polska, jak zaplanować długi urlop, plazma czy LCD, ile osób zginęło na drogach, ewentualnie co sądzę o eutanazji i dlaczego paprykarz jest szczeciński. Odnoszę jednak wrażenie, że charakteryzuje nas swego rodzaju prowincjonalizm mentalny. Nie jesteśmy otwarci na świat, nie dostrzegamy jego różnorodności, nie traktujemy go dotykowo, a w większości przepuszczamy przez uszy.       

Nie chcę powiedzieć, że każdy musi orientować się, co dzieje się w świecie. Że każdy musi mieć ciekawość świata czy kosmopolityczną empatię. Nie chodzi o to, żeby płakać przed telewizorem i wczuwać się w ludzkie tragedie widząc obrazki z Homs czy Aleppo, żeby wyjaśniać mechanizm działania reżimu al-Assada, żeby wczuwać się w sytuację bojowników czy uchodźców. Czasem jednak warto wiedzieć więcej, szczególnie gdy dzieje się coś ważnego, co już ma siłę oddziaływania na tysiące kilometrów, choćby w postaci utrzymujących się wysokich cen paliw, a co w niedługim czasie może zagrażać zwykłemu bezpieczeństwu. Przede wszystkim jednak warto wiedzieć po to, żeby mieć opinię. Bo mieć opinię to znaczy rozumieć, poznawać. A często bywa tak, że poznając to, co odległe, lepiej zrozumieć to, co bliskie.

(wyłowione gdzieś z Kapuścińskiego: „Nie możemy przekazać czegoś, czego nie jesteśmy w stanie nazwać”.

Dopisuję: Nie rozumieć zjawiska, mechanizmu czy motywacji - cóż za bariera komunikacyjna! Większa jeszcze od języka!)